مقدمه: دستکش جراحی نوعی از دستکش یکبار مصرف است که برای رعایت بهداشت پزشک و بیمار و جلوگیری از انتشار بیماری ها در هنگام معاینه و انجام عمل جراحی استفاده می‌شود. دستکش های جراحی مختلفی در بازار وجود دارد که بعضی از آنها از مواد اولیه طبیعی و بعضی نیز از مواد اولیه مصنوعی ساخته شده‌اند. هریک از آنها نیز دارای استانداردهای مخصوص و برای کاربرد خاص قابل استفاده هستند. در ادامه به معرفی دستکش جراحی و انواع آن پرداخته شده است با ما همراه باشید.
دستکش های جراحی به دو شکل پودری و بدون پودر تقسیم می‌شود که تفاوت این دو در هنگام پوشیدن است. دستکش بدون پودر اغلب گران تر است. ساختار آن نیز به گونه ای طراحی شده است که با کاهش محتوای مواد شیمیایی عوامل آلرژی زا را کاهش داده‌اند. دستکش بدون پودر اغلب برای جراحی ها و فعالیت های حساس پزشکی استفاده می‌شود.
در دستکش پودری اغلب از نشاسته ذرت به منظور راحتی در پوشیدن و تعویض استفاده شده است. در سایر فعالیت های پزشکی که حساسیت کمتری وجود دارد مانند معاینات پزشکی استفاده می‌شود. این نکته را در نظر داشته باشید که هر دو این دستکش ها یکبار مصرف و کاملاً استریل هستند.
تاریخچه استفاده از دستکش های جراحی
تاریخچه استفاده از دستکش های جراحی به اوایل دهه 1840 میلادی باز می‌گردد. در این دوران بسیاری از جراحان تمایلی به استفاده از این دستکش را نداشتند، زیرا آنها ناراحت کننده، انعطاف ناپذیر و عموما غیرکاربردی بودند. در سال 1878، توماس فورستر با ایجاد تغییراتی در این دستکش استفاده از آن را راحت تر و کاربردی تر کرد.
در آن زمان، اکثر جراحان بر این باور بودند که شستن موثر دست ها برای محافظت از بیماران در برابر عفونت زخم کافی است. با این حال، یک مطالعه بالینی توسط دانشمند آلمانی برنارد کرونیگ در اواسط دهه 1890 نشان داد که شستن دست به تنهایی کافی نیست.
جالب اینجاست که حتی با این توصیه مبتنی بر شواهد، پذیرش گسترده و بین المللی دستکش های جراحی استریل به عنوان یک ضرورت تا پس از جنگ جهانی اول اتفاق نیفتاد. جای تعجب نیست که با یادگیری بیشتر جراحان در مورد آلودگی باکتریولوژیک، پوشیدن دستکش های جراحی رایج تر شد.
در پزشکی مدرن، فکر انجام عمل جراحی بدون پوشیدن دستکش کاملا غیر قابل تصور است. استفاده از دستکش برای جلوگیری از انتقال عفونت در اتاق های عمل و همچنین محافظت از جراح و سایر کارکنان بسیار ضروری است. در اوایل دهه 1900، همه جراحان از دستکش های لاستیکی استریل شده استفاده می‌کردند. اولین دستکش پزشکی لاتکس یکبار مصرف در سال 1964 توسط شرکت Ansell Rubber ساخته شد. این دستکش با استفاده از اشعه گاما استریل شده و پس از جراحی دور انداخته می‌شد.
انواع دستکش جراحی
دستکش جراحی یکی از تجهیزات پر مصرف و ضروری در صنعت پزشکی است که به منظور افزایش سطح بهداشت و ایمنی بیماران و پزشکان به کار برده می‌شود. امروزه در بازار انواع مختلفی از دستکش های جراحی وجود دارد که مصرف کنندگان با توجه به نیاز خود می‌توانند هر یک آنها را تهیه و استفاده کنند. انواع دستکش های جراحی عبارت‌اند از:
دستکش جراحی بدون پودر
دستکش جراحی بدون پودر یکی از دستکش های پرمصرف و غیر حساسیت زا است که اغلب از مواد اولیه پلیمری برای ساخت آن استفاده می‌شود. این دستکش به دلیل داشتن مقاومت بالا بدون ایجاد حساسیت برای مدت طولانی قابل استفاده است.
دستکش جراحی بدون پودر در جراحی های مرتبط با چشم که در آن دستکش استفاده شده باید فاقد هرگونه ماده اضافی باشد به کار می‌رود. علاوه بر این افرادی که به دستکش های جراحی حاوی پودر حساسیت دارند و یا افرادی که نسبت به میوه هایی مانند کیوی و موز آلرژی دارند، استفاده از این نوع دستکش توصیه می‌شود.
یکی از دستکش های جراحی پر مصرف دستکش بدون پودر لاتکس است که در ساخت آن از مواد اولیه طبیعی استفاده شده است و با داشتن قدرت کشسانی بالا به راحتی برای هر سایزی قابل استفاده است. در جراحی ها پزشکان اغلب از این نوع دستکش استفاده می‌کنند زیرا علاوه بر اینکه فاقد مواد آلرژی زا است در تولید آن از مواد ضد لغزش استفاده شده است که می‌تواند از لغزش ابزار پزشکی در هنگام انجام جراحی جلوگیری کند.
دستکش جراحی پودر دار
دستکش جراحی پودر دار که حاوی نشاسته ذرت است اغلب به منظور تسریع در سرعت پوشیدن و تعویض دستکش های جراحی استفاده می‌شود. این دستکش کاملاً استریل بوده و در کنار سایزبندی دقیق دارای حساسیت لامسه بالایی نیز می‌باشد.
دستکش جراحی پودر دار به دلیل اینکه مدت زمان استفاده از آن طولانی تر است و همچنین به منظور تأمین مهارت جراح در هنگام جراحی باید از سایزبندی دقیقی برخوردار باشد. این سایزبندی بر اساس اندازه دور دست و به وسیله اینچ در هنگام تولید این دستکش در نظر گرفته شده است.
این محصول یکبار مصرف با داشتن مقاومت و دوام بالا در رنگ بندی و سایزهای مختلف در بسته بندی 50 عددی در بازار موجود است و از فروشگاه های لوازم پزشکی و داروخانه ها قابل خریداری است.
آیا رنگ دستکش های جراحی مهم است؟
در حالی که رنگ دستکش های جراحی ممکن است یک موضوع ترجیحی به نظر برسد، اما می‌تواند از اهمیت خاصی برخوردار باشد. مطب ها یا بیمارستان ها از انواع دستکش ها استفاده می‌کنند و ممکن است رنگ های مختلفی را خریداری کنند تا به راحتی قابل شناسایی باشند. رنگ دستکش می‌تواند برای کسانی که به لاتکس حساسیت دارند، نیز مفید باشد.
رنگ دستکش همچنین می‌تواند برای برخی از جراحان که از دو دستکش استفاده می‌کنند، مهم باشد. دستکش دوتایی روش پوشیدن یک جفت دستکش بر روی دستکش اول است. تحقیقات نشان می‌دهد که این روش پوشیدن دستکش ممکن است به محافظت از شما در برابر آسیب های احتمالی کمک کند. با پوشیدن یک دستکش رنگ روشن در زیر یک دستکش تیره رنگ یا برعکس، پارگی یا سوراخ شدن را می‌توان به راحتی تشخیص داد.
با این حال، از آنجایی که روز به روز بر تعداد بیماران مبتلا به آلرژی مربوط به لاتکس افزایش می‌یابد، دستکش های جراحی لاتکس کمتر استفاده می‌شود. در واقع، بسیاری از سازمان ها، در حال حاضر دستکش های جراحی غیر لاتکس یا مصنوعی را به منظور محافظت از بیماران در برابر واکنش های آلرژیک احتمالی توصیه می‌کنند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد قرار گرفتن مداوم و طولانی مدت در معرض می‌تواند باعث ایجاد حساسیت به این ماده شود.
مزیت اصلی دستکش جراحی لاتکس این است که یکبار مصرف است. این بدان معنی است که پس از یکبار استفاده یا چند ساعت، می‌توان دستکش ها را دور انداخت و تعویض کرد. این عمل به طور قابل توجهی به کاهش نرخ انتقال باکتری و ویروس در محیط های پزشکی کمک می‌کند. همچنین در جلوگیری از انتقال برخی بیماری ها مانند ایدز، هپاتیت B و C از طریق خون یا مایعات بدن موثر است.
انواع دستکش معاینه
علاوه بر دستکش های جراحی پزشکان برای معاینه بیمار قبل از اقدام به جراحی از دستکش های نظیر دستکش نیتریل، دستکش لاتکس و دستکش وینیل استفاده می کنند که در ادامه به معرفی آنها پرداخته شده است.
دستکش لاتکس
دستکش لاتکس نوعی از دستکش است که از ماده طبیعی پلیمر لاتکس ساخته شده است و نسبت به سایر دستکش‌ها در هنگام استفاده طولانی مدت شبیه پوست دوم عمل می‌کند و به دلیل همین راحتی استفاده نسبت به سایر دستکش ها برتری دارد.
دستکش نیتریل
دستکش نیتریل از ترکیبات پلاستیکی تهیه می‌شود و دارای گرید پزشکی است. این دستکش بیشترین مقاومت را در مقابل پارگی و سوراخ شدن از خود نشان می‌دهد و افراد بدون نگرانی از آسیب دیدگی این دستکش از آن استفاده می‌کنند. دستکش نیتریل به وسیله سازمان غذا و دارو به منظور اطمینان از کیفیت و دوام بالای آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.
دستکش وینیل
دستکش وینیل فاقد مواد اولیه لاتکس است و اغلب به دلیل مقاومت پایین تر برای فعالیت هایی که به ایمنی کمتری نیاز دارند و همچنین برای استفاده در مدت زمان کوتاه قابل است. این دستکش کاملاً به دست نمی‌چسبد و به طور کلی امکانات و مزایای کمتری نسبت به سایر دستکش های دیگر دارد.
قیمت دستکش جراحی
قیمت دستکش جراحی با توجه به اینکه بدون پودر یا پودر دار باشد و یا اینکه چه سایزی باشد، متفاوت است. این دستکش که از مواد طبیعی ساخته شده است مانند پوست دوم به راحتی بر روی دست قرار می گیرد و به دلیل سطح بالایی از حس لامسه بدون ایجاد مشکل می‌توان از آن در ساعات طولانی استفاده کرد.
قیمت دستکش جراحی بدون پودر از دستکش جراحی کم پودر بیشتر است البته این اختلاف قیمت در حد چند صد تومان است. برای مشاهده انواع دستکش جراحی و قیمت آنها می توانید به فروشگاه تجهیزات پزشکی درمارز مراجعه و یا با شماره تلفن های سایت تماس حاصل نمایید تا از تخفیفات ویژه درمارز بهرمند شوید.
سایز بندی دستکش جراحی
دستکش جراحی بر خلاف دستکش های معاینه و دستکش های دیگر سایز آنها به صورت شماره می باشد به عبارتی سایزبندی آنها به صورت کوچک (Small) تا بزرگ (Large) و بسیار بزرگ (XLarge) نیست. سایز دستکش جراحی از 5 تا 9 که بر حسب اینچ می باشد که این عدد مقدار اندازه دوره کف دست است. بازه هر سایز 0.5 اینچ است. البته متداول ترین سایز بندی از 6.5 تا 8.5 اینچ است. با توجه به اینکه در کشور ما واحد اندازگیری به صورت متریک است در جدول زیر مقدار اندازه هر سایز برحسب سانتی متر مشخص شده است.
- سایز 6.5: این سایز دستکش برای اندازه دور کف دست حداکثر تا 6.5 اینچ به عبارتی 16.5 سانتی متر مناسب است.
- سایز 7: این سایز دستکش برای اندازه دور کف دست بین 6.5 تا 7 اینچ یعنی 16.5 تا 18 سانتی متر مناسب است.
- سایز 7.5: این سایز دستکش برای اندازه دور کف دست بین 7 تا 7.5 اینچ یعنی 18 تا 19 سانتی متر مناسب است.
- سایز 8: این سایز دستکش برای اندازه دور کف دست بین 7.5 تا 8 اینچ یعنی 19 تا 20.5 سانتی متر مناسب است.
سایر ویژگی های دستکش جراحی
دستکش جراحی یکبار مصرف است و پس از استفاده باید دور انداخته شوند. استفاده مجدد از دستکش های جراحی ممکن است منجر به عوارض پزشکی بسیار خطرناکی شود.
در جراحی معمولا استفاده از تجهیزات تیز و برنده اجتناب ناپذیر است از اینرو ممکن است بر روی دستکش فشار وارد شده و باعث پارگی آن شود. در نتیجه مهم است که دستکش های جراحی به اندازه کافی محکم باشند تا حداکثر محافظت را ارائه دهند.
این نوع دستکش باید دارای خاصیت ارتجاعی بالایی باشد تا حداکثر انعطاف پذیری را در طول عمل به جراح ارائه دهد.
دستکش جراحی عمدتا توسط جراحان و کارکنان اتاق عمل استفاده می‌شود تا دقت و حساسیت بیشتری را در طول عمل جراحی ارائه دهد. به طور کلی، دستکش های جراحی کیفیت بالاتری نسبت به دستکش پزشکی عمومی یا معاینه دارد. این دستکش به طور خاص برای ارائه استحکام کششی، حس لامسه، حساسیت و دقت بالای مورد نیاز تیم های جراحی طراحی شده است.
دستکش های جراحی با توجه به مواد اولیه مورد استفاده در ساخت، دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. برای مثال دستکش جراحی نئوپرن، بدون استفاده از لاتکس تولید می‌شوند و دوام بالایی دارند.
با این حال، در مقایسه با دستکش لاتکس، نسبتا گران قیمت تر هستند و خاصیت ارتجاعی کمتری دارند.
سخن پایانی: دستکش جراحی به عنوان یکی از متداول ترین تجهیزات پزشکی در اتاق عمل می باشد که به دلیل مقاومت و محافظت بالا در محیط های عفونی که سطح آلودگی در آنها بالا است، استفاده می‌شود و به دو صورت پودر دار و بدون پودر برای افرادی که پوست حساسی دارند. حتما هنگام خرید به سایز و برند دستکش توجه فرمایید.
