مقدمه: سوند ادراری، یک لوله پلیمری از جنس پلی اورتان یا سیلیکون است که به آن کاتتر ادراری نیز گفته می‌شود و از طریق مجرای ادراری وارد مثانه بیمار می‌شود. کاتتریزاسیون به ادرار اجازه می‌دهد تا آزادانه از مثانه برای جمع آوری یا دفع تخلیه شود. سوند برای تزریق مایعات مورد استفاده برای درمان یا تشخیص بیماری های مثانه نیز استفاده می‌شود. در این مقاله به تفاوت سوند زنانه و مردانه پرداخته شده است با ما همراه باشید.
یک پزشک، پرستار، گاهی اوقات سوند گذاری را انجام می‌دهد، اما خود فرد نیز می‌تواند سونداژ را انجام دهد. تفاوت اصلی سود زنانه و مردانه در اندازه آنها است. به دلیل آناتومی خاص دستگاه ادراری- تناسلی زن و مرد معمولاً سوندهای مردانه بلندتر و نازک تر از سوندهای زنانه هستند. سوندهای زنانه و مردانه می‌توانند دائمی باشند (کاتتر ساکن)، یا متناوب که پس از هر کاتتریزاسیون برداشته می‌شوند.
سوند زنانه چیست؟
سوند یا کاتتر زنانه لوله کوچکی است که به منظور تخلیه ادرار یا برای جمع آوری ادرار استفاده می‌شود. سوند معمولاً در بیمارانی که برخی جراحی ها را انجام می‌دهند و امکان تحرک ندارند یا برای درمان یا تشخیص بیماری های مثانه یا تزریق مایع آرام‌بخش به مثانه استفاده می‌شود.
کاتتر می‌تواند به دلیل چاقی، زایمان یا سایر عواملی که طرح واژن را تغییر می‌دهند، نیز مورد استفاده قرار گیرد. قرار دادن سوند برای برخی دردناک است، بنابراین می‌توان از بی حس کننده موضعی استفاده کرد. در صورت امکان، باید از یک کاتتر نازک برای کاهش خطر آسیب رساندن به بیمار در حین قرار دادن آن استفاده کرد.
سوند مردانه چیست؟
موقعیت های زیادی وجود دارد که در آن باید از سوند ادراری در بیماران مرد استفاده کرد. سوند مردانه ابزار مفیدی برای کمک به کاهش علائم برخی از بیماری ها است. همچنین می‌تواند قبل یا بعد از برخی از انواع جراحی استفاده شود تا به بیمار اجازه دهد بدون نیاز به ترک تخت بیمارستان ادرار خود را دفع کند.
سوند مردانه برای درمان بیمارانی که دارای نوعی انسداد در مجرای ادرار هستند که ادرار کردن را برای آنها سخت یا دردناک می‌کند نیز استفاده می‌شود.
انواع سوند را بشناسید!
انواع سوند در بازار موجود است و انتخاب آنها به نیاز شما بستگی دارد. با پیشرفت تکنولوژی انواع سوند کوتاه مدت یا بلند مدت، لاتکس یا سیلیکون با یا بدون قیف انتهایی، با اندازه و طول متفاوت در بازار موجود است. با این حال، همه کاتترها برای نیازهای یک فرد مناسب نیستند.
ممکن است یک نفر به یک نوع سوند برای استفاده در خانه و دیگری برای خارج از خانه نیاز داشته باشد. در میان انواع مختلف سوندهای موجود، شما می‌توانید انواع یکبار مصرف یا قابل استفاده مجدد را انتخاب کنید.
کاتترهای یکبار مصرف به گونه ای طراحی شده‌اند که یک بار استفاده شده و دور انداخته می‌شوند. آنها استریل و پوشش داده شده یا از پیش روانکاری شده هستند و ممکن است دارای یک پوشش آبدوست یا یک پوشش ژل باشند.
کاتترهای یکبار مصرف دو نوع هستند – برای یک بار استفاده توسط بیمار و برای استفاده یک بیمار. بنابراین، کاتترهایی وجود دارند که برچسب “استفاده برای یک بیمار” دارند. این کاتترها می‌توانند توسط فردی شسته و مجدداً استفاده شوند، اما نمی‌توانند توسط دیگری استفاده شوند.
کاتترهای قابل استفاده مجدد معمولاً به طور متوسط تا یک هفته قابل شستشو و استفاده مجدد هستند. این سوندها از پلی وینیل کلراید ساخته شده‌اند و روکش ندارند. کاتترهای نقره ای/استنلس استیل به گونه ای طراحی شده‌اند که چندین بار توسط خانم ها تمیز و استفاده مجدد شوند.
انواع سوند عبارتند از:
سوند فولی: سوند فولی یک لوله نازک و استریل است که برای تخلیه ادرار توسط پزشک در مثانه قرار می‌گیرد. از آنجایی که این سوند می‌تواند برای مدتی در مثانه بماند، به آن سوند ادراری ساکن (IUC) نیز می‌گویند. پس از کاتتراسیون، ادرار از طریق لوله تعبیه شده در سوند به کیسه ادرار تخلیه می‌شود که در صورت پر شدن باید تخلیه شود.
سوند نلاتون: نوعی سوند سوند موقت است که در مجرای ادرار برای تخلیه مثانه استفاده می‌شود و به محض خالی شدن مثانه از بدن خارج می‌شود. این سوندها به راحتی استفاده می‌شوند و فرد بدون مراجعه به پزشک می‌تواند از آنها استفاده کند.
کاندوم شیت: کاندوم شیت نوعی سوند مردانه ادراری است که برای مردان طراحی شده است و افرادی که کنترل ادرار خود را از دست داده‌اند برای دفع ادرار به راحتی می‌توانند از این سوند ادراری استفاده نمایند. کاندوم شیت از لاتکس تهیه شده است و شکل ظاهری آن کاملاً شبیه به کاندوم معمولی است بنابراین به راحتی بر روی آلت تناسلی آقایان قرار می‌گیرد.
طریقه استفاده از سوند یکبار مصرف
دستورالعمل‌های متعددی برای سوند گذاری وجود دارد که فرآیند اصلی کاتتریزاسیون عمومی را پوشش می‌دهد. به یاد داشته باشید که وضعیت بیمار ممکن است متفاوت باشد، بنابراین ممکن است مجبور شوید تغییرات جزئی را بر اساس وضعیت بیمار یا نوع خاص کاتتری که با آن کار می‌کنید، ایجاد کنید.
قبل از شروع تعامل با بیمار یا تهیه هر یک از لوازم ضروری برای فرآیند قرار دادن کاتتر، شستن دست‌هایتان مهم است. از صابون و آب گرم یا سایر محلول های پاک کننده برای کمک به خلاص شدن از شر هرگونه آلودگی یا میکروب از دستان خود استفاده کنید. این امر به کاهش خطرات عفونت در مراحل بعدی کمک می‌کند.
اغلب، کاتترهای ادراری یا فولی در کیت های بسته بندی شده‌ای عرضه می‌شوند که شامل تمام موارد ضروری مورد نیاز برای استفاده در طی سونداژ هستند. اقلام مختلف را روی پایه ای نزدیک تخت بیمار قرار دهید تا دسترسی آسان داشته باشید.
مرحله بعدی آماده سازی بیمار است. باید از بیمار بخواهید که در یک موقعیت راحت به پشت دراز بکشد. در حالت ایده آل، اگر بیمار بتواند زانوها را خم کند و پاها را کمی باز کند.
سپس دستکش های پزشکی استریل خود را بپوشید. انتهای سوند را در یک دست نگه دارید و به آرامی آن را به سمت بالا ببرید تا زمانی که جریان ادرار را در سوند مشاهده کنید. در این مرحله، باید کاتتر را کمی بیشتر (حدود 1 اینچ) به داخل بدن فشار دهید و سپس متوقف کنید.
برای مشاهده انواع دستکش نیتریل، دستکش لاتکس و دستکش وینیل کلیک کنید.
از کدام سوند استفاده کنیم؟
در سرتاسر جهان سوندهای مختلفی یافت می‌شوند، اما بحث هایی در مورد اینکه انواع یکبار مصرف یا قابل استفاده مجدد ایمن هستند و کدام کاتتر باید ترجیح داده شود، وجود دارد.
مطالعات نشان داده است که در کشورهای در حال توسعه کاتترهای قابل استفاده مجدد محبوبیت بیشتری دارند. دلیل اصلی این امر هزینه است. سوندهای یکبار مصرف گرانتر از کاتترهای قابل استفاده مجدد هستند. بنابراین کاتترهای قابل استفاده مجدد برای کسانی که به طور متناوب از آن استفاده می‌کنند ترجیح داده می‌شود.
همچنین، بسیاری از افراد سوندهای بدون پوشش را به دلیل نگرانی در مورد مسائل زیست محیطی تمیز کرده و مجدداً استفاده می‌کنند زیرا کاتترها تجزیه پذیر نیستند و به محل دفن زباله اضافه می‌شوند.
با این حال، اکثر کارشناسان مراقبت های بهداشتی به دلایل بهداشتی سوندهای یکبار مصرف را توصیه می‌کنند. آنها استدلال می‌کنند که اگرچه کاتترهای چند بار مصرف ممکن است هزینه کمتری داشته باشند، اما به دلیل افزایش خطرات مرتبط با کاتتر، مانند عفونت ادراری و خونریزی مجرای ادرار، می‌توانند هزینه های مراقبت های بهداشتی را افزایش دهند.
اگرچه در حال حاضر هیچ داده تحقیقاتی محکمی وجود ندارد که نشان دهد سوندهای یکبار مصرف باعث کاهش UTI می‌شوند اما ورود باکتری به مثانه بسیار آسان است و از این رو باید از خطر جلوگیری کرد.
