مقدمه
سایز سرنگ و قطر سوزن آن از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی است که هنگام انتخاب یک سرنگ مناسب برای تزریق دارو باید مد نظر قرار گیرد. سرنگ یک لوله‌ی پلاستیکی کوچک با سوزنی در انتهای آن است. سرنگ‌ها برای تزریق دارو به بدن از طریق رگ، عضلات یا پوست استفاده می‌شوند. همچنین از آنها برای گرفتن خون و سایر مایعات بدن برای آزمایش نیز استفاده می‌شود. سرنگ‌های بدون سوزن هم کاربرد خود را دارند. به طوری که از آنها برای تزریق دارو به لوله‌ی تغذیه یا دادن داروهای خوراکی به بیماران استفاده می‌شود.
انواع مختلفی از سایز سرنگ‌ها وجود دارد و بسته به دارویی که استفاده می‌کنید ممکن است نیاز به انتخاب نوع متفاوتی داشته باشید. رایج‌ترین نوع آنها، سرنگ یکبار مصرف است که از پلاستیک ساخته شده و فقط یک بار می‌توان از آن استفاده کرد. انواع دیگری از آنها نیز وجود دارد که می‌توان چند بار مورد استفاده قرار داد و از فلز ساخته شده‌اند.
انواع قطر سرنگ
یک نکته‌ی مهم در مورد انتخاب سرنگ، توجه به سایز سرنگ و قطر آن است. سرنگ‌ها در اندازه‌های مختلفی وجود دارند. بنابراین باید اندازه مناسب دارویی را که استفاده می‌کنید انتخاب نمایید. باید اطمینان حاصل کنید که سایز سرنگ با حجم دارو و همچنین میزان فشار مورد نظر تطبیق داشته باشد. اگر قصد تزریق حجم زیادی از دارو را دارید قاعدتا به سرنگ بزرگ‌تری هم احتیاج خواهید داشت. همین امر در مورد جریان کم فشار برای تزریق نیز صادق است.
علاوه بر سایز سرنگ، باید گفت که سوزن‌ها نیز دارای انواع مختلفی هستند. در حقیقت دو پارامتر رایج برای اندازه گیری سایز سر سوزن تزریق وجود دارد: قطر (که با گیج سوزن رابطه‌ی عکس دارد) و طول. سوزن هر چه نازک‌تر باشد، گیج بالاتری دارد. وقتی نوبت به انتخاب سوزن می‌رسد باید نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
1- گیج سوزن
گیج هر سوزن معمولا با G نشان داده می‌شود. عددی که در کنار این G ذکر شود نشان دهنده‌ی طول سوزن بر حسب اینچ است. برای مثال یک سوزن با عدد 25G×1” گیجی برابر با 25 و 1 اینچ طول دارد.
هنگام انتخاب گیج سوزن نیز مانند سایز سرنگ، باید نوع داروی مورد نظر و همچنین قسمتی از بدن که سوزن باید از آن عبور کند را در نظر داشته باشید. ضخامت و قطر سوزن به گیج آن بستگی دارد. اگر گیج سوزن پایین باشد، قطر آن بیشتر می‌شود. حال هر چه سوزن گیج بالاتری داشته باشد، قطر آن نیز کمتر خواهد بود و سوزن باریک‌تر است.
متداول‌ترین میزان گیج در سوزن‌ها 26 و 27 است که برای تزریق‌های استاندارد (درون پوستی، زیرپوستی و عضلانی) استفاده می‌شوند. هر چه گیج بالاتر بوده و سوزن نازک‌تر باشد، هنگام تزریق درد کمتری ایجاد می‌کند. سوزن‌هایی با گیج پایین (یعنی سوزن‌هایی که قطر بیشتری دارند) برای آن دسته از نواحی بدن که پوست ضخیم‌ترین دارند استفاده می‌شوند. همچنین استفاده از این نوع سوزن‌ها برای مواقعی که داروهایی که باید به بیمار داده شود چسبناک باشند، متداول است.
2- طول سوزن
طول سوزن‌ها نیز مانند قطر و گیج آنها متفاوت است. هنگام انتخاب طول سوزن باید محل تزریق را در نظر داشته باشید. برای تزریق دارو به قسمت‌های عمیق‌تر بدن مانند تزریق‌های عضلانی باید از سوزن‌های بلندتر استفاده شود.
انواع سایز سرنگ
انتخاب سایز سرنگ به طور کلی به مقدار مایعی بستگی دارد که قصد استفاده از آن را دارید. همچنین نوع تزریق نیز در انتخاب سایز اهمیت دارد. دو روش برای اندازه گیری ظرفیت سرنگ وجود دارد:
- سانتی‌متر مکعب (cc) برای حجم جامدات
- میلی‌لیتر (ml) برای حجم مایع
یک میلی‌لیتر با یک سی سی برابر است. نوع واحد اندازه گیری همیشه روی بدنه درج می‌شود. این موضوع در مورد سرنگ انسولین کمی تفاوت دارد. روی سرنگ انسولین مشخص شده است که چه تعداد واحد را در بر می‌گیرد و این واحدها در بسیاری از مواقع بر اساس میلی‌لیتر یا سی سی نیستند. برای مثال یک سرنگ انسولین 25 واحدی حجمی برابر با 1.4 میلی‌لیتر دارد. یک سرنگ 1.3 میلی‌لیتری نیز حجمی برابر با تقریبا 30 واحد دارد.
رایج ترین سرنگ‌ها بر اساس مصرف
یکی دیگر از طبقه بندی‌های رایج در رابطه با انواع سرنگ و کاربرد آنها، دسته بندی آنها بر اساس حجم مایعی که می‌توانند منتقل کنند، است. طیف این نوع از طبقه بندی از 0.3 سی سی در سرنگ‌های انسولین شروع شده و به 30 و 50 سی سی هم می‌رسد.
معمول‌ترین و رایج‌ترین نوع آنها بر اساس مصرف شامل موارد زیر می‌شود:
- 0.3، 0.5 و 1 سی سی که برای تزریق انسولین، فیلر و مزوتراپی به کار می‌شوند.
- 2، 2.5، 3، 5، 10، 15 و 20 سی سی که از آنها برای تزریقات معمول و همچنین خونگیری‌های رایج و غیره استفاده می‌شود.
- 3- و 50 سی سی که معمولا در نمونه گیری یا برای شست و شو کاربرد دارند. در بین سرنگ‌های بزرگ استفاده از سرنگ‌هایی با حجم 30 سی سی متداول‌تر است.
پر استفاده‌ترین نوع سرنگ‌ها، سرنگ لوئر لاک و لوئر اسلیپ هستند. در لوئر لاک، سوزن با بک چرخش کوچک به نوک آن متصل می‌شود. این در حالی است که برای متصل کردن سوزن به لوئر اسلیپ، نیازی به چرخاندن سوزن نیست.
نحوه انتخاب سرنگ مناسب
برای انتخاب سرنگ مناسب مهم‌ترین فاکتورهایی که باید مد نظر داشته باشید نوع دارو و میزان آن است. اگر نیاز به تزریق مقدار کمی دارو به خود دارید، استفاده از یک سوزن نازک با گیج بالا درد کمتری ایجاد خواهد کرد. برای مقادیر بیشتری تزریق، یک سوزن پهن‌تر با گیج کمتر اغلب انتخاب بهتری است. اگر چه ممکن است دردناک‌تر باشد اما یک سوزن پهن با گیج پایین، تزریق را سریع‌تر از یک سوزن نازک با گیج بالا تمام می‌کند.
همچنین یکی دیگر از عواملی که در انتخاب سرنگ مناسب نقش دارد، علاوه سایز سرنگ و سوزن آن، اندازه و وزن فرد مورد نظر نیز هست. برای مثال یک کودک به سوزن کوتاه‌تری نسبت به یک بزرگسال نیاز دارد. همچنین بسیار مهم است که پرسنل مراقبت‌های بهداشتی که تزریق را انجام می‌دهند، سطح چربی بدنی را که دارو قرار است به آن تزریق شود، در نظر بگیرند. چرا که یک فرد لاغر ممکن است بتواند از یک سوزن با طول یک اینچ استفاده کند اما فردی چاق‌تر ممکن است نیاز به سوزنی با طول یک و نیم اینچ داشته باشد.
سخن پایانی
