مقدمه: ست سرم یک وسیله پزشکی بسیار پرکاربرد در مراکز مراقبت های بالینی است. در این مقاله به سوال ست سرم چبست پاسخ داده شده است و انواع ست سرم، مزایای آن و نحوه استفاده از ست سرم بیان شده است با ما همراه باشید.
ست سرم یا Infusion set یک وسیله پزشکی بسیار پرکاربرد در مراکز مراقبت های بالینی است و برای تزریق داروها و مواد مغذی از کیسه سرم به ورید بیمار استفاده می‌شود. از آنجایی که دارو مستقیما به سیستم گردش خون تزریق می‌شود، سریع ترین روش تحویل دارو است.
ست سرم در اصل به عنوان رابط میان کیسه سرم و ورید بیمار عمل می‌کند. هنگامی که کیسه سرم در یک موقعیت بالاتر در مقایسه با بیمار ثابت می‌شود، نیروی گرانش مایع را به سمت پایین هدایت می‌کند. در نتیجه مایع به داخل سیاهرگ های بیماران جریان می‌یابد. پزشکان و پرستاران از ست سرم زمانی استفاده می‌کنند که حجم زیادی از مایعات یا داروهای مختلف باید به داخل ورید بیمار تزریق شود.
ست سرم در دو رنگ شفاف و تیره تولید و به بازار عرضه می‌شود. ست سرم تیره برای تزریق خون و فرآورده های خونی یا تزریق داروهایی که نسبت به نور حساس هستند، استفاده می‌شود. در صورت در دسترس نبودن ست سرم تیره می‌توانید دور ست های معمولی را برای جلوگیری از عبور نور فویل آلومینیوم بپیچید. همچنین توجه داشته باشید که در بیماران مبتلا به حساسیت لاتکس باید از ست سرم فاقد لاتکس استفاده کنید.
تمام اجزا ست سرم به خوبی استریل می‌شوند و عاری از هرگونه آلودگی هستند. هنگام خرید ست سرم بسته بندی آن را به دقت بررسی کنید و در صورت هرگونه آسیب دیدگی یا گذشتن تاریخ انقضا از مصرف آن اجتناب کنید.
ست سرم برندهای مختلف را می‌توانید از داروخانه ها، فروشگاه های کالا پزشکی و بسیاری از سایت های فروش محصولات پزشکی خریداری کنید همچنین شما می توانید جهت اطلاع قیمت انواع ست سرم با فروشگاه لوازم پزشکی درمارز تماس حاصل نمایید تا از نخفیفات ویژه این فروشگاه بهرمند شوید. ست سرم بخش جدایی ناپذیر درمان داخل وریدی است و یکی از رایج ترین تجهیزات پزشکی مورد استفاده در مراکز درمانی است.
انواع سوزن های ست سرم
انواع ست سرم از منظر نوع سوزن به دو دسته تقسیم می شوند. ست سرم سر سوزن جدا و ست سرم بدون سر سوزن. انواع مختلفی از این دو نوع ست وجود دارد، به طوری که برخی از انواع دارای کنترل کننده های جریان درجه بندی شده، گیره ها و پورت های تزریق هستند.
از انواع ست سرم می‌توان برای انتقال نرمال سالین، خون و مشتقات خونی همچون پلاسما، پک سل و … از محفظه ای به محفظه دیگر استفاده کرد. در ادامه به معرفی این دو نوع پرداخته شده است.
1. ست سرم با سر سوزن جدا
این نوع برای تحویل فرآورده های خونی مانند خون و پلاکت ها (مجموعه خون دهنده) مورد استفاده قرار می گیرد. ست سرم سرسوزن جدا در بسته بندی تک و یا جعبه های 25 عددی موجود است.
انواع ست سرم با سرسوزن جدا در قسمت نیدل یا سوزن به وسیله یک درپوش پوشیده می شوند تا در صورت توقف انتقال مایعات، از انتقال هر نوع آلودگی جلوگیری نمایند و درنتیجه این ابزار پزشکی را استریل نگه دارند.
2. ست سرم بدون سر سوزن
این نوع برای تحویل مواد غیر خونی مانند سالین استفاده می‌شود. ست سرم بدون سرسوزن به صورت تک و یا جعبه‌های 15 عددی تولید و عرضه می‌شود.
انواع ست سرم بدون سرسوزن در انتهای کانکتور اغلب دارای سرپوش هستند تا در صورت نیاز از ورود هرگونه آلودگی به داخل محفظه دارو یا خون جلوگیری کنند.
قیمت ست سرم بدون سرسوزن با توجه به کارایی بالای این ابزار پزشکی در بخش های مختلف مراکز درمانی بسیار مناسب و حتی می‌توان گفت کاملاً مقرون به صرفه است.
انواع ست سرم
ست سرم توسط بسیاری از شرکت های تولید کننده محصولات پزشکی برای یکبار مصرف تولید و به بازار عرضه می‌شود. تمام اجزا ست سرم از پلاستیک گرید پزشکی، غیر سمی و غیر حساسیت تولید می‌شود که برای جلوگیری از بروز عفونت های مختلف به خوبی با گاز اتیلن اکساید استریل می‌شوند.
اکثر ست های سرم از پلاستیک PVC گرید پزشکی ساخته شده‌اند تا از استحکام بالا، سهولت آب بندی، مقاومت در برابر روش های استریلیزاسیون اطمینان حاصل شود و قیمت مقرون به صرفه ای داشته باشند. بسته به هدف استفاده، ست سرم به دو نوع تقسیم می‌شود:
– ست سرم میکرو قطره
این ست تزریق برای اطفال و بیماران بزرگسال خاص که نیاز به دوزهای کوچک و کاملا تنظیم شده داخل وریدی دارند، استفاده می‌شود، زیرا با هر قطره مقدار کمی از دارو را تحویل می‌دهد.
– ست سرم ماکرو قطره
این نوع از ست سرم مقادیر زیادی محلول تزریق داخل وریدی را با سرعت بالا تحویل می‌دهد، زیرا با هر قطره مقدار زیادی از محلول وارد بدن بیمار می‌شود. ست سرم ماکرو قطره برای کاربردهای معمولی که در آن دقت اهمیت بالاتری ندارد، مناسب است.
اجزا ست سرم
ست سرم وسیله ای است که به عنوان رابط بین ورید و ظرف حاوی مایعات تزریقی استفاده می‌شود. از این وسیله تزریق پزشکان برای انتقال آهسته مایعات حاوی مواد دارویی یا تغذیه ای از طریق کانولای وریدی مانند آنژیوکت یا اسکالپ وین استفاده می‌کنند. اجزای اساسی یک ست سرم عبارتند از:
- اسپایک یا سوراخ کن: این وسیله از پلاستیک گرید پزشکی تولید شده است که برای سوراخ کردن کیسه سرم استفاده می‌شود.
- فیلتر هوا: فیلتر هوای ست سرم از جمع شدن کیسه سرم جلوگیری می‌کند و هوای تصفیه شده و عاری از آلودگی را درون کیسه سرم جا به جا می‌کند.
- محفظه قطره ای: محفظه قطره ای یک محفظه ساخته شده از پلاستیک شفاف است که خاصیت انعطاف پذیری دارد. درون محفظه قطره ای یک سوزن کوچک وجود دارد که علاوه بر ریز کردن قطرات مایع، از ورود ذرات کلوئیدی، کریستالی و باکتری به داخل ورید بیمار جلوگیری می‌کند.
- تیوب استریل بلند: تیوب ست سرم به صورت شفاف از پلی وینیل کلرید گرید پزشکی ساخته می‌شود. شفاف بودن این جز از ست سرم باعث می‌شود که حباب های هوا به خوبی مشاهده و رفع شوند. این تیوب بسیار انعطاف پذیر است و در برابر گره خوردن مقاوم است.
- شیر غلطکی: وظیفه این جز از ست سرم تنظیم جریان مایعات به داخل ورید بیمار است. با کم و زیاد کردن شیر غلطکی می‌توان میزان مایعات تزریقی به داخل ورید بیمار را کم یا زیاد کرد.
- کانکتور پلاستیکی: در انتهای ست سرم یک کانکتور پلاستیکی به صورت لوئرلاک یا پیچی وجود دارد که به آنژیوکت یا اسکالپ وین وصل می‌شود. برخی از ست های سرم به همراه سوزن به بازار عرضه می‌شوند.
اسپایک ست سرم
اسپایک به عنوان یک جزء در ست سرم اجازه می‌دهد که مایعات IV از کیسه مخزن به محفظه قطره ای انتقال پیدا کنند. انتقال مایع داخل وریدی توسط نیروی گرانشی تسهیل می‌شود بنابراین، در طول تزریق، ظرف سرم بالاتر از سطح بدن بیمار قرار می‌گیرد. انتهای دیستال مجموعه IV مجهز به یک اسپایک پلاستیکی است که پلاگ لاستیکی ظرف IV را سوراخ می‌کند.
در انتهای پروگزیمال یک سوزن زیرپوستی تعبیه شده که رگ بیمار را سوراخ می‌کند. برای اتصال کل مجموعه ست به ظرف مایع سرم کادر پزشکی باید پلاگ لاستیکی را با میخ پلاستیکی سوراخ کرده و نوک آن را در مایع IV غوطه ور کنند. سپس مایع می‌تواند وارد نوک اسپایک ست سرم شود و خود را به محفظه قطره ای برساند.
برای حفظ وضعیت استریل اسپایک ست سرم در زمان عدم استفاده، کادر پزشکی باید با کلاهک پوشانده شود. وضعیت تمیزی اسپایک پلاستیکی باید همیشه حفظ شود زیرا همان طور که در بالا ذکر شد وارد ظرف مایع IV شده و با آن تماس می یابد. پرسنل پزشکی باید اطمینان حاصل کنند که هیچ آلودگی و تماس غیرضروری با اسپایک پلاستیکی ایجاد نشود.
طول کل اسپایک پلاستیکی 54 میلی متر است که از اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS) ساخته شده است. ABS خواص مکانیکی مطلوبی مانند مقاومت در برابر ضربه و استحکام بیشتر نسبت به سایر پلیمرهای رایج را فراهم می‌کند. با این حال، این قسمت باید سفت و سخت باشد، زیرا همان طور که در بالا ذکر شد باید در پوش لاستیکی ظرف IV را سوراخ کند.
مزایای ست سرم
همانطور که بیان شد ست سرم یک وسیله پزشکی است که به تزریق داخل وریدی کمک می‌کند. این وسیله پزشکی ابزاری سریع و موثر برای تحویل مایعات و دارو در شرایط پزشکی خاص مانند کم آبی بدن، عدم تعادل الکترولیت ها، تحویل داروی تخصصی یا انتقال خون می باشند. با این حال، نوع تزریق به سرعت، نوع ست سرم و نوع کیسه سرم مورد استفاده بستگی دارد. ست سرم همیشه باید متناسب با بیمار و روش درمان برنامه ریزی شده، انتخاب و استفاده شود.
ست سرم سریعترین راه برای تحویل دارو و جایگزینی مایع از دست رفته بدن است. این وسیله تزریقی به پزشکان اجازه می‌دهد تا داروهای اضافی را از طریق کیسه سرم به داخل ورید بیمار تزریق کنند. تولید کنندگان برای جلوگیری از انتقال عفونت های منتقله از خون و سایر عوارض جانبی، ست های سرم را برای یکبار مصرف تولید می‌کنند.
- برای درمان داخل وریدی بسیار مفید است و به همین دلیل مزایای زیادی دارد.
- سریع ترین راه برای تحویل دارو و جایگزینی مایعات بدن است.
- هنگام استفاده از ست سرم درمانی انفوزیون قطره ای یا طولانی مدت امکان پذیر است.
- اجازه می دهد تا داروهای اضافی را از طریق محل تزریق IV به بیمار بدهید. به عبارت دیگر، انتقال چندین دارو را ممکن می‌سازد.
- برای بیمارانی که نمی‌توانند داروها و مواد مغذی را از طریق دهان دریافت کنند مناسب است.
معایب ست سرم
در کنار مزایای استفاده از ست سرم، معایبی هم نیز دارد که البته به نسبت مزایای آن قابل اغماز است.
مشکلات اصلی در مورد ست سرم وریدی خطر التهاب، عفونت، احتمال تخلیه یا نفوذ است. در اکستراوازیشن، مایع به صورت ناخواسته به خارج از سیاهرگ وارد می‌شود.
همچنین، در تنظیم دستی کاهش سطح سیال IV در کیسه مخزن، فشار اعمال شده توسط سیال نیز کاهش می‌یابد. بنابراین میزان چکه نیز کاهش می‌یابد و باید هر از گاهی آن را کنترل کرد.
در ادامه به چند مورد از معایب ست سرم اشاره شده است.
- عمل سوراخ کردن پوست برای تزریق یک کار دردناک است.
- احتمال التهاب و عفونت وجود دارد.
- احتمال خارج شدن یا نفوذ سوزن به خارج از ورید وجود دارد.
مراحل راه اندازی ست سرم
اول از همه، مشخصات ست IV و کیسه/بطری IV را بررسی کنید. ترکیب، تاریخ انقضا و غیره را چک کنید. پس از اینکه مطمئن شدید همه چیز در مورد محصولات طبیعی است، مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید.
- گیره غلتکی یا تنظیم کننده جریان را ببندید.
- سپس کیسه یا بطری مخزن را در حالت عمودی نگه دارید و با کمک اسپایک ست IV قسمت بالایی را سوراخ کنید. اسپایک را زیاد نگه ندارید زیرا ممکن است آلوده شود.
- کیسه یا بطری IV را به صورت وارونه در پایه IV آویزان کنید.
- اجازه دهید مایع در محفظه قطره جمع شود. محفظه قطره را پر نکنید. در غیر این صورت، نمی‌توانید میزان عبور قطره را تنظیم کنید.
- هنگامی که محفظه مایع تا نیمه پر شد، گیره غلتکی را باز کنید.
- اجازه دهید مایع از طریق لوله جریان یابد. این عمل موجب می‌شود تا از شر تمام هوای موجود در لوله خلاص شوید.
- هنگامی که لوله عاری از هرگونه حباب است، گیره غلتکی را ببندید.
- اکنون سوزن را بازکرده و ست IV را به بیمار وصل کنید.
- در نهایت میزان چکه را با کمک گیره غلتکی تنظیم کنید.
نحوه استفاده از ست سرم
برای استفاده ار ست سرم ابتدا سرم تزریقی را روی یک پایه و بالاتر از سطح بدن بیمار قرار دهید. سپس اسپایک را در محفظه سرم قرار دهید. در این مرحله مسیر عبور سرم را در داخل ست هواگیری کرده و گیره غلطک را محکم ببندید. سپس قسمت انتهایی ست سرم را به آنژیوکت و اسکالپ وین متصل کرده و گیره غلطتکی را برای تنظیم جریان سرم به داخل ورید بیمار باز کنید.
بهترین ست سرم بازار
ست سرم در انواع مارک های ایرانی و خارجی در بازار مصرف یافت می شود. ست سرم برندهای حلما و سوپا دو نمونه از بهترین محصولات ایرانی است اما افرادی که ست سرم خارجی را ترجیح می دهند حتما نام ست سرم hd به گوششان آشناست. ست های سرم hd با کیفیت عالی و قیمت مناسبت تری نسبت به ست های سرم ایرانی در بازار به فروش می رسد.
ست سرم اچ دی محصولی تولید چین است. از مواد مرغوب و با درجه کیفی مدیکال ساخته می شود و کاملا استریل شده عرضه می شود. از سوزن لوئرلاک با گیج 21 تشکیل شده و دارای شلنگ شفاف و انعطاف پذیر است. همچنین در محفظه آن فیلتری تعبیه شده که از عبور باکتری و ذرات کلریدی جلوگیری به عمل می آورد.
سخن پایانی: همانطور که متوجه شدید ست سرم وسیله ای جهت ارتباط سرم به بدن بیمار است. این وسیله پزشکی در انتقال سریع مایعات و دارو بسیار موثر است.
