علت سفت شدن رگ دست بعد از آنژیوکت چیست؟

مقدمه
استفاده از آنژیوکت همانقدر که در پزشکی مفید است اما اگر به اشتباه استفاده شود ممکن است عواقبی نیز در پی داشته باشد.؛ سفت شدن رگ ها یکی از آنهاست. در این محتوا ابتده به توضیح و معرفی کامل آنژیوکت پرداخته‌ایم. در ادامه دلایلی که می‌توانند موجب بروز سفت شدن رگ شوند را نیز بررسی کرده‌ایم. با ما همراه باشید.

آنژیوکت چیست؟

آنژیوکت (برانول) یکی از بهترین اختراعات در میان تجهیزات پزشکی است. برانول‌ها یک لوله توخالی متصل به کاتتر است که در رگ بیمار قرار می‌گیرد. تزریقات داخل وریدی باید با دقت بسیار بالایی انجام شوند. گاهی یک بیمار که مدت زمان طولانی در بیمارستان بستری می‌شود یا کسی که عمل جراحی داشته است، در طول روز به چندین تزریق داخل وریدی نیاز پیدا می‌کند. در چنین شرایطی اگر هر تزریق مستقیما به بدن بیمار انجام شود، بسیار آزاردهنده خواهد بود.

کاتترها برای رفع چنین مشکلی روانه‌ی بازار شده‌اند. این وسیله در ابتدا، درون رگ بیمار قرار خواهد گرفت، پس از آن تمام داروهایی که نیاز به تزریق داخل وریدی داشته باشند، از طریق آنژیوکت، به بیمار منتقل خواهند شد.

البته قرار گرفتن یک سر سوزن طی مدت طولانی ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. سفت شدن رگ پس از در آوردن کاتترها یکی از این عوارض است. برای بروز ندادن چنین مشکلی راه‌هایی وجود دارد. در این مطلب به نحوه پیش‌گیری و درمان سفت شدن رگ در اثر کاتتر خواهیم پرداخت.

معرفی آنژیوکت و اجزاء سازنده آن

برای شناخت عوارض استفاده از هر وسیله‌ای، ابتدا باید با خود آن محصول آشنا شوید. همانطور که در بخش قبلی اشاره شد، آنژیوکت وسیله‌ای است که برای تسهیل تزریقات وریدی درون رگ قرار می‌گیرد. اجزاء سازنده این وسیله به شرح زیر است:

• سوزن: سوزن آنژیوکت همان قسمتی است که وارد رگ بیمار می‌شود.
• بال‌های آنژیوکت: در بخش میانی این وسیله، قسمتی پلاستیکی به شکل بال هواپیما وجود دارد که از آن برای فیکس کردن آنژیوکت پیش از ورود به رگ استفاده می‌شود.
• دریچه تزریق: بخشی است که سرنگ حاوی دارو در آن قرار گرفته و دارو را وارد آنژیوکت می‌کند.
• محفظه برگشت خون: یک محفظه شفاف و کوچک به آنژیوکت وصل است که پس از وارد شدن سوزن به رگ خون وارد آن خواهد شد. این قسمت به پزشک یا پرستار کمک می‌کند که از جای صحیح سوزن آنژیوکت مطمئن شوند.
• مجرای اصلی: جنس کل این وسیله از تفلون یا پلی‌یورتان انعطاف‌پذیر است تا موجب آزار بیمار نشود.

انواع آنژیوکت بر اساس رنگ دریچه تزریق

آنژیوکت‌ها بر اساس رنگ دریچه تزریق به انواع متفاوتی با کاربردهای مختلف تقسیم می‌شوند که در این قسمت به‌طور خلاصه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

• آنژیوکت سفید: با طول 45 میلی‌متر، مناسب برای تزریق خون و دارو به بزرگسالان
• آنژیوکت زرد: با سوزنی به طول 19 میلی‌متر و قطر 4/0، مناسب برای تزریقات وریدی به کودکان
• آنژیوکت بنفش: با سوزنی به طول 19 و قطر 2/0 میلی‌متر، مورد استفاده در بخش مراقبت‌های ویژه کودکان و نوزادان
• آنژیوکت سبز: با طول 33 الی 45 میلی‌متر، مناسب برای تزریق خون و دارو به افراد بزرگسال در اتاق عمل
• آنژیوکت آبی: طول سوزن 22 الی 25 میلی‌متر، قابل استفاده برای تزریق داروهایی با جریان متوسط به نوجوانان
• آنژیوکت صورتی: با طول 33 میلی‌متر، مورد استفاده برای سرم‌تراپی افرادی با عروق حساس
• آنژیوکت طوسی: با طول سوزن 50 و قطر 3/1میلی‌متر، مناسب برای تزریق مایعات به بزرگسالان
• آنژیوکت نارنجی: با طول سوزن 50 و قطر 7/1 میلی‌متر، قابل استفاده برای تزریق خون و مایعات به بزرگسالان

نحوه صحیح کار با آنژیوکت

1. ابتدا آنژیوکت با شماره‌ی مناسب را برای بیمار انتخاب می‌کنیم.
2. چسب آنژیوکت مورد نیاز برای ثابت کردن کاتتر را آماده می‌کنیم.
3. گارو را دور بازو و بالاتر از آرنج می‌بندیم تا عروق متورم و نمایان شوند.
4. رگی که می‌خواهیم کاتتر را در آن قرار دهیم، پیدا خواهیم کرد.
5. با انگشت چند ضربه به آن می‌زنیم. این کار باعث آزاد شدن هیستامین و حرکت بهتر جریان خون درون رگ خواهد شد.
6. پد الکلی را روی قسمتی که کاتتر وارد خواهد شد، می‌کشیم.
7. پوست دست را کشیده و چک می‌کنیم که قسمت صاف رگ و طول سوزن آنژیوکت یکسان باشد تا با فشار دادن کاتتر، رگ پاره نشود.
8. ابتدا سوزن کاتتر را تا نصفه وارد رگ می‌کنیم، وقتی خون وارد محفظه شد و از جای سوزن مطمئن شدیم، قسمت پلاستیکی آنژیوکت را به آرامی فشار می‌دهیم تا در طول رگ پیش برود.
9. انگشتمان را روی محل رگ‌گیری قرار می‌دهیم و سوزن را بیرون می‌کشیم تا فقط کاتتر درون رگ باقی بماند.
10. برای فیکس کردن کاتتر بالا و پایین آن را چسب می‌زنیم و در درپوش تزریق را می‌بندیم.
11. رگ بیمار برای گرفتن خون و تزریق مایعات و داروها آماده خواهد بود.

علت سفت شدن رگ دست بعد از آنژیوکت

آنژیوکت همانقدر که موجب تسهیل در امور پزشکی شده است، در صورت استفاده نادرست می‌تواند خطر آفرین باشد. سفت شدن رگ دست در اثر برخی عوارض استفاده از کاتتر اتفاق می‌افتد. عوارضی مانند:

• ترومبوفلبیت: این عارضه در اثر لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها بروز می‌دهد. اگر در هنگام ورود سوزن کاتتر یا خارج کردن آن از رگ، دیواره‌ی آن آسیب ببیند، پلاکت‌های خون در محل زخم تجمع می‌کنند و موجب لخته شدن خون خواهند شد. ترومبوفلبیت موجب سفت شدن رگ، التهاب و درد در محل می‌شود.
• هماتوم: هماتوم در اثر آسیب به سیاهرگ یا سرخرگ‌های بزرگ ایجاد می‌شود. در این مشکل، خون از رگ‌ها خارج شده و به بافت‌های مجاور انتقال میابد. اگر پس از ترومبوفلبیت، لخته خون از بین نرود و خون‌ریزی رگ ادامه دار باشد ممکن است هماتوم رخ دهد.
• پارگی رگ: فشار بیش از اندازه و نادرست در زمان وارد کردن آنژیوکت به رگ، می‌تواند بافت نازک رگ را دچار پارگی کند. در اثر پاره شدن رگ و تجمع خون، سفت شدن رگ اتفاق می‌افتد.

عوارض دیگری مانند آمبولی هوا، عفونت و حساسیت نیز مربوط به استفاده از کاتتر هستند اما بیمار را دچار سفت شدن رگ نمی‌کنند.

مقاله پیشنهادی: رگ گیری با آنژیوکت چگونه انجام می شود؟

پیشگیری از سفت شدن رگ بعد از آنژیوکت

تمام عوارضی که در قسمت قبل توضیح دادیم، در اثر استفاده نادرست از کاتتر رخ خواهند داد. برای پیشگیری از مواردی مانند سفت شدن رگ، ایجاد کبودی، احساس درد پس از استفاده از این وسیله باید به موارد زیر توجه کرد:

• استفاده از آنژیوکت با شماره مناسب برای رگ بیمار
• دقت بالا در هنگام پیدا کردن رگ مناسب
• پیدا کردن یک رگ صاف و مناسب برای سوزن کاتتر
• تکان ندادن دست در زمان خارج کردن سوزن کاتتر
• تکان ندادن کاتتر در زمان تزریق داروها
• ثابت نگه داشتن دست زمانی که کاتتر در رگ قرار دارد
• استفاده از کاتتر با کیفیت و انعطاف‌پذیر

نتیجه‌گیری
در صورت بروز هرگونه مشکلی پس از خروج آنژیوکت بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا نگرانی شما بر طرف شود. بسیاری از مواقع عوارض سطحی و بی‌خطر هستند و با درمان‌های خانگی و گذشت زمان از بین خواهند رفت.