مقدمه
نیدل استیک یا needle stick عارضه ای است که در تماس با سوزن یا اجسام تیز آلوده به خون یا ترشحات بدن رخ می دهد. ظاهر زخم نیدل استیک به صورت خونریزی خفیف یا سوراخ قابل دیدن کوچک است اما در واقع خطر جدی برای سلامت فرد است که ناشی از عفونت ویروسی به بدن راه پیدا کرده و باقی می ماند. در این مقاله بیشتر درباره نیدل استیک، راه های پیشگیری و آزمایشات مرتبط با آن می خوانید. همراه ما باشید.
نیدل استیک چیست؟
نیدل استیک آسیب های ناشی از سر سوزن یا اشیاء نوک تیز و بُرنده آلوده به خون یا ترشحات بدن است. نیدل استیک شدن اغلب هنگام فعالیت هایی مانند انتقال خون و سایر فراورده های خونی، نمونه گیری، دفع سوزن و جمع آوری موارد دفع شده، میکروبلیدینگ ابرو، تاتو و…اتفاق میفتد. با توجه به انتقال بیماری های خطرناکی مانند ایدز، هپاتیت B و هپاتیت C، عفونت و… رعایت پروتکل نیدل استیک و اقدامات پس از نیدل استیک شدن حائز اهمیت است.
نیدل استیک سطحی و عمیق
در زمان فعالیت های پزشکی و یا اجرای تاتو در صورت ورود سوزن آلوده به خون و ترشحات بدن بیمار به کارکنان، ممکن است، نیدل استیک سطحی، نیدل استیک شدن بدون خونریزی و حتی با خونریزی برای شخص اتفاق بیفتد.
یکی از شایع ترین موارد نیدل استیک کادر درمان، زمان بازگرداندن درپوش سر سوزن بر روی آن بعد از تزریق (Recapping) است که در صورت عدم احتیاط و سهل انگاری می تواند فرد را به خون فرد میزبان آلوده کند.
ابزارهای تیز و برنده زیادی در کلینیک های پزشکی و دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد که مهم ترین آنها سر سوزن، سرنگ، تیغ بیستوری و سایر ابزارهای جراحی است.
اقدامات پس از نیدل استیک شدن
برای اقدامات پس از نیدل استیک شدن مهم ترین نکته حفظ آرامش و شستشوی صحیح محل است. به این صورت که:
محل زخم را با آب فراوان و صابون به مدت یک ربع شستشو دهید. از فشار دادن یا ماساژ زخم خودداری کنید. محل زخم را 15 دقیقه زیر شیر آب بگیرید.
حتما به اورژانس مراجعه کرده و فرایند درمان را آغاز کنید. اگر اورژانس داروی خاصی تجویز نکرد حتما به درمانگاه عفونی مراجعه کنید. در درمانگاه های عفونی قرص هایی تجویز می شود که مصرف آنها ریسک ابتلا به ایدز را به صفر می رساند.
حتما بعد از نیدل استیک شدن آزمایش دهید تا متوجه ابتلا یا عدم ابتلا به بیماری ها شوید. اگر فرد به هیچ بیماری مبتلا نباشد شما از خطر ابتلا به بیماری در امان هستید.
آزمایشات بعد از نیدل استیک شدن
از لحظه ای که فرد نیدل استیک می شود در معرض انواع آسیب های جسمی و روحی قرار می گیرد که آسیب های روحی به مراتب آزاردهنده تر از آسیب های روحی است. برای اطمینان خاطر باید آزمایشات مخصوص بعد از نیدل استیک را انجام دهید. این آزمایشات شامل HIV ، HCV ، HBS است که باید در سریعترین زمان ممکن انجام شود.
خطرات نیدل استیک سطحی
نیدل استیک با خونریزی کم یا بدون خونریزی اتفاق میفتد. نیدل استیک موجب عوارض جبران ناپذیری مثل ایدز، هپاتیت B و هپاتیت C و یا سایر بیماری‌های عفونی می شود.
هپاتیت B
احتمال انتقال هپاتیت با نیدل استیک 30 درصد است. هپاتیت B نوعی بیماری ویروسی است که کبد را نیز درگیر می کند. علائم Needlestick با هپاتیت B عبارتند از:
- احساس خستگی مفرط
- سردرد
- تب خفیف
- اسهال
- یبوست
- درد عضلانی
با این حال بسیاری از مبتلایان به هپاتیت B بدون علائم هستند. خوشبختانه هپاتیت B واکسن دارد و اکیداً توصیه می شود کادر درمان و پیگمنترها و تتوکارها این واکسن را تزریق کنند.
هپاتیت C
احتمال هپاتیت سی با نیدل استیک 3 الی 5 درصد است. هپاتیک C همانند یک سرماخوردگی ساده است اما جان فرد را به خطر می اندازد. این بیماری به مرور به کبد صدمه می زند و حتی در مواردی به سرطان تبدیل می شود. از نشانه های هپاتیت C عبارتند از:
- اسهال
- استفراغ
- تهوع
- بی‌اشتهایی
- کاهش وزن
- زردی یا یرقان
- خارش پوست
ایدز
احتمال ابتلا به ایدز با سرنگ انسولین یا تیغ آلوده نزدیک به 8 درصد است. ویروس HIV سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند. ویروس HIV از راه تماس با پوست سالم یا خراش سطحی منتقل نمی شود و فقط تماس با زخم باز در حال خونریزی، آسیب عمیق و تماس با خون افراد میزبان احتمال ایدز با نیدل استیک را افزایش می دهد.
در مورد هپاتیت C و ایدز که واکسن ندارد باید با روش های پیشگیری از نیدل استیک شدن آشنایی کامل داشت. باید بدانید که احتمال وقوع نیدل استیک با عوامل مختل کننده تمرکز مانند شلوغی، حجم کار، حواس پرتی، عجله کردن، خستگی، عدم آموزش کافی و تجربه کم ارتباط دارد..
جلوگیری از نیدل استیک شدن
برای جلوگیری از نیدل استیک شدن می بایست بعد از استفاده از سر سوزن بلافاصله آن را با روش Scoop داخل درپوش پلاستیکی قرار دهد. در روش اسکوپ درپوش پلاستیکی بدون آنکه آن را با دست گرفته باشیم روی یک سطح صاف قرار دارد و سر سوزن را بدون دخالت دست به داخل درپوش هدایت می کنیم.
دفع ابزارهای تیز و برنده
سوزن ها و تیغ های جراحی و سایر اشیاء تیز و برنده دور ریختنی باید در ظرف سیفتی باکس safety box ریخته شوند.
فلوچارت نیدل استیک شدن
به منظور پیشگیری از نیدل استیک شدن حتما طبق فلوچارت نیدل استیک شدن، پروتکل نیدل استیک تصویر زیر را رعایت کنید.
:: درج تصویر::
نیدل استیک شدن با سرنگ انسولین
یکی از نگرانی های رایج بیماران مبتلا به دیابت که به طور مداوم از سرنگ های انسولین استفاده می کنند وقوع نیدل استیک است. در گذشته سرنگ به دستگاه چسبیده و غیر قابل جدا شدن بود. این مدل طراحی احتمال آنکه فرد دیابتی بهداشت استفاده از آن را به طور کامل رعایت نکند افزایش می داد اما امروزه سرنگ های انسولین یکبار مصرف و به صورت استریل تهیه می شوند. بنابراین بعد از هر بار تزریق انسولین سرنگ دور انداخته می شود. در نتیجه احتمال انتقال هیج نوع ویروس و میکروبی مانند ویروس ایدز وجود ندارد و احتمال انتقال تقریبا به صفر می رسد.
تهیه سرنگ انسولین بهداشتی از فروشگاه های معتبر بخشی از بهداشت تزریق به شمار می رود. نوع سرنگ، بسته بندی و استریل بودن این محصول اهمیت فراوانی دارد. شرکت کالا پزشکی درمارز طب از معتبرترین شرکت های پخش تجهیزات پزشکی مانند سرنگ انسولین با کیفیت بالا و قیمت مناسب است. شما می توانید این محصولات را در تعداد دلخواه سفارش داده و در مدت زمان کوتاهی در محل مورد نظر تحویل بگیرید.
نتیجه گیری
نیدل استیک شدن با سرنگ انسولین و تزریق عضلانی از نگرانی های جدی کادر درمان است. برای جلوگیری از این اتفاق باید تزریق روی بیمار در شرایط مناسب انجام بگیرد. همچنین با پوشیدن دستکش های ضخیم می توان تا حدی از فرو رفتن سوزن در دست جلوگیری کرد.
