انواع سر سوزن پزشکی کدام هستند و کارایی هر یک چیست؟

مقدمه
سر سوزن پزشکی انواع مختلفی دارد که با توجه به استانداردهای مشخصی در طول‌ها، قطرها و رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند. در این مقاله از مجله درمارز درباره کارایی سر سوزن ها مفصل بحث خواهیم کرد.

انواع سر سوزن پزشکی کدام هستند و کارایی هر یک چیست؟

منظور از سر سوزن پزشکی همان سوزن‌هایی است که در سرنگ وظیفه‌ی انتقال دارو و مایعات دیگر به بدن را دارند. در واقع تمام ترس ما از آمپول و سرنگ در بچگی (و حتی بزرگسالی) از همین سر سوزن‌های نوک تیزی است که باید با نفوذ به بافت‌های مختلف بدن مانند عضلات یا پوست، داروهای مختلفی را به بدن ما تزریق کنند.

سر سوزن پزشکی در انواع مختلفی تولید می‌شود و دارای قطر و طول متفاوتی هستند. جنس این سوزن‌ها از استیل ضد زنگ یا فولاد کربنی بوده و دو طرف آنها با توجه به استانداردهای مشخصی برش خورده است. در بسیاری از مواقع پوششی از جنس نیکل روی سوزن‌ها قرار می‌گیرد تا از زنگ زدگی آنها جلوگیری کند. همچنین نوک تیز سوزن‌ها به صورت شیب دار و مورب طراحی شده است تا راحت تر و با درد کمتری بتواند وارد بافت بدن شود.

مواد به کار رفته در ساخت سر سوزن پزشکی و همچنین مراحل ساخت آن زیاد پیچیده نیست اما مستقیما با سلامت افراد در ارتباط است. به راحتی می‌توان گفت سر سوزن‌های پزشکی بیشترین کاربرد را در هر یک از شاخه‌های مختلف درمانی دارند. به همین دلیل است که کیفیت تولید سر سوزن پزشکی اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. در ادامه بیشتر با سر سوزن پزشکی، کاربردهای آن و همچنین انواع سر سوزن پزشکی آشنا می‌شویم.

سر سوزن چیست؟

سر سوزن پزشکی یا نیدل، همان سوزنی است که در سرنگ وظایفی مانند تزریق دارو به بدن یا خون‌گیری را بر عهده دارد. از سر سوزن‌ها با طول‌ها و قطرهای مختلفی تولید می‌شود و تو خالی هستند. در واقع مانند لوله‌ای عمل می‌کنند که دارو را از سرنگ به بدن بیمار منتقل کرده و یا مایعات بدن مانند خون را به درون سرنگ می‌کشانند.

سر سوزن پزشکی به صورت یک بار مصرف تولید می‌شود. چرا که استفاده‌ی مجدد از یک سوزن می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند ایدز، هپاتیت و غیره را افزایش دهد. به همین دلیل است که هر سوزن پیش از مصرف دور انداخته شده و کاملا از بین می‌رود. ساختار سر سوزن‌ها شامل یک دهانه، ساقه یا تنه‌ی سوزن و نوک سوزن می‌شود:

• دهانه (Hub):

همان قسمت پلاستیکی موجود در هر سر سوزن  پزشکی است که سوزن از طریق آن به سرنگ وصل می‌شود. هاب سوزن دارای سایزبندی و همچنین زنگ بندی‌های مختلفی است.

• ساقه یا تنه‌ی سوزن (Shaft):

بخش فلزی و بدنه اصلی سر سوزن پزشکی است. همانطور که گفته شد این بدنه تو خالی است و در قطرها و طول‌های مختلفی تولید می‌شود.

• نوک سوزن (Bevel):

بخش انتهایی سر سوزن پزشکی نیز نوک تیز آن است که مورب بوده و تیز است تا بتواند به راحتی و با کمترین درد، وارد بافت بدن شود.

قطر و طول بدنه یا همان ساقه‌ی سر سوزن پزشکی، مهمترین مولفه‌هایی هستند تفاوت بین سوزن‌های مختلف را مشخص می‌کنند. در ادامه بیشتر با اهمیت این دو مولفه آشنا می‌شویم.

طول سر سوزن پزشکی

انواع سر سوزن پزشکی طول متفاوتی دارند چرا که داروها با توجه به ماهیتشان به عمق متفاوتی از پوست تزریق می‌شوند. هر چه عمق تزریق دارو بیشتر باشد، سر سوزن مورد نیاز نیز باید طول بیشتری داشته باشد. طول سر سوزن‌ها با واحد میلی‌متر اندازه گیری می‌شود. معمولا از سر سوزن‌های کوتاه برای تزریقات وریدی و زیرپوستی و از سر سوزن‌های بلند برای تزریق عضلانی استفاده می‌شود.

قطر سر سوزن پزشکی

قطر سر سوزن پزشکی با واحد گیج اندازه گیری می‌شود. هر چه قطر یک سوزن کمتر باشد، گیج آن بالاتر می‌رود و در مقابل هر چه سوزن قطر بیشتری داشته باشد، گیج آن کمتر خواهد بود. قطر سوزن ارتباط مستقیمی با نوع داروی تزریقی دارد. به طوری که سوزن های مورد استفاده برای هر یک از تزریقات زیرپوستی، عضلانی و غیره، قطر متفاوتی دارند.

رنگ سر سوزن

سر سوزن پزشکی علاوه بر قطر و طول متفاوت، در رنگ‌های مختلفی هم تولید می‌شود. در ادامه رنگ هر سوزن به علاوه‌ی قطر و طول آن و همچنین کاربرد هر سر سوزن پزشکی، ذکر شده است:

سر سوزن سفید: گیج سوزن 16 / قطر 1.6 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن صورتی: گیج سوزن 18 / قطر 1.2 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن کرم: گیج سوزن 19 / قطر 1.1 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن زرد: گیج سوزن 20 / قطر 0.9 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن سبز تیره: گیج سوزن 21 / قطر 0.1 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن مشکی: گیج سوزن 22 / قطر 0.7 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن آبی تیره: گیج سوزن 23 / قطر 0.6 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن نارنجی: سر سوزن گیج 25 / قطر 0.5 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق زیرپوستی

سر سوزن قهوه‌ای: گیج سوزن 26 / قطر 0.45 میلی‌متر / مناسب جهت هر سه نوع تزریق (زیرپوستی، عضلانی، پوست بیرونی)

سر سوزن خاکستری: گیج سوزن 27 / قطر 0.4 میلی‌متر / مناسب جهت هر سه نوع تزریق (زیرپوستی، عضلانی، پوست بیرونی)

سر سوزن سبز-آبی: گیج سوزن 28 / قطر 0.36 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق عضلانی و پوست بیرونی

سر سوزن قرمز: گیج سوزن 29 / قطر 0.33 میلی‌متر / مناسب جهت هر تزریق عضلانی

سر سوزن زرد: گیج سوزن 30 / قطر 0.3 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق عضلانی

سر سوزن بنفش: گیج سوزن 31 / قطر 0.25 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق عضلانی

سر سوزن زرد: گیج سوزن 32 / قطر 0.23 میلی‌متر / مناسب جهت تزریق عضلانی

رایج ترین سر سوزن ها بر اساس مصرف

سر سوزن پزشکی مورد نیاز برای تزریق هر دارو با توجه به نوع دارو تعیین می‌شود. برای مثال اگر نیاز باشد تزریق به بخش‌های عمیق‌تری از بافت بدن وارد شود، پس باید از سوزنی با طول بیشتر استفاده شود. به همین ترتیب سر سوزن مورد نیاز برای تزریقات عضلانی با تزریقات زیر پوستی نیز با یکدیگر متفاوت است.

جالب است بدانید که وزن و ضخامت پوست بیمار هم در انتخاب نوع سر سوزن پزشکی اهمیت دارد. اگر بیمار لاغر باشد یا پوست نازکی داشته باشد برای تزریق دارو به او می‌توان از سرنگ‌های کوتاه‌تر استفاده کرد. در صورتی که اگر بیمار چاق باشد برای تزریق دارو باید سرنگ بلندتری را انتخاب نماییم. توجه به این نکات سبب می‌شود تا برای تزریق دارو مناسب‌ترین سر سوزن پزشکی را انتخاب کرده و ضمن تلاش برای درمان بیمار، کمترین درد ممکن نیز برای او ایجاد شود.