عدد بالا و پایین فشار خون چیست؟

آیا تا به حال ازخود پرسیده اید که عدد بالا و پایین فشار خون چیست؟ اعداد فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به چه معناست؟ این اعداد به چه معنا هستند و چگونه محاسبه می شوند؟

اعداد فشار خون نشانه چیست؟

هنگامی که فشارخون خود را توسط دستگاه فشارسنج دیجیتالی و یا آنالوگ محاسبه می کنید دو عدد به دست می آید.

• فشارخون سیستولیک (بالا/ نخستین عدد): فشار وارد شده به دیواره سرخرگ ها، هنگام انقباض قلب و پمپاژ خون از طریق سرخرگ ها.
• فشارخون دیاستولیک (عدد پایین/ دوم): فشار وارد شده به دیواره سرخرگ ها، هنگام آزاد شدن عضلات قلب و زمانی که قلب در حال استراحت است.

جدول اندازه گیری فشار خون نرمال در سنین مختلف

فشار خون نرمال بر حسب میلی متر جیوه (mmHg) سنجیده می شود. فشار خون نرمال کمتر از 120/80 میلی متر جیوه است. برای تشخیص فشار خون در محدوده طبیعی می توانید از جدول زیر کمک بگیرید.

سن	زن	مرد
1 – 2	80/34 – 120/75	83/38 – 117/76
3	100/59	100/61
4	102/62	101/64
5	104/65	103/66
6	105/68	104/68
7	106/70	106/69
8	107/71	108/71
9	109/72	110/72
10	111/73	112/73
11	113/74	114/74
12	115/74	116/75
13	117/75	117/76
14	120/75	119/77
15	120/76	120/78
16	120/78	120/78
17	120/80	120/78
18	120/80	120/80
19-24	120/79	120/79
25-29	120/80	121/80
30-35	122/81	123/82
36-39	123/82	124/83
40-45	124/83	125/83
46-49	126/84	127/84
50-55	129/85	128/85
56-59	130/86	131/87
60+	134/84	135/88

سیستولیک یا عدد بالا فشارخون

وقتی قلب شما در حال تپش است، خون را با فشار به شریان ها و پس از آن به تمام بدن منتقل می کند. نیرویی که به این وسیله به رگ های خونی ایجاد می شود درواقع فشارخون سیستولیک یا عدد بالا فشارخون شما خواهد بود. این عدد می تواند وضعیت جسمی و سلامتی شما را سنجیده و به شما گزارش دهد. در جدول زیر معنای هر عدد را مشاهده می کنید:

عدد بالای فشارخون	وضعیت جسمانی
زیر 12	نرمال
بین 12-13	بالا
بین 13-14	مرحله 1 فشاربالا
14 و بیشتر	مرحله 2 فشاربالا
18 و بیشتر	وضعیت بحرانی

زمانیکه فشار خون سیستولیک بین 120 تا 129 میلی متر جیوه باشد و فشار خون دیاستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه باشد می گوییم فشار خون بالاست و نیاز است اقدامات اساسی برای بهبود فشار خون انجام شود.

دیاستولیک یا عدد فشارخون پایین

فشارخون پایین یا دیاستولیک فشاری است که در شریانها زمان بین هر ضربان بدست می آید. در این حالت که وضعیت استراحت ضربان است قلب پر از خون می شود و اکسیژن دریافت می کند. عدد فشارخون دیاستولیک شما حالت های مختلفی را عنوان خواهد کرد:

عدد پایین فشارخون	وضعیت جسمانی
کمتر از 8	نرمال
بین 8-9	مرحله 1 فشارخون بالا
9 به بالا	مرحله 2 فشارخون بالا
12 و بیشتر	مرحله بحرانی

فشار خون 12 روی 9 یعنی چه؟

در واقع فشار خون 12 روی 9 یعنی چه به این معنی است که فشار سیستولیک برابر با 12 میلیمتر جیوه و و فشار خون دیاستولیک برابر با 9 میلیمتر جیوه است. فشار خون 12 روی 9 در محدوده نرمال تلقی می شود. البته برای تشخیص نهایی نیاز به متغیرهای دیگری مانند سن، وضعیت جسمانی، سابقه بیماری و نشانه های دیگر است.

علائم فشارخون پایین

برای برخی از افراد، فشارخون پایین نشانه یک مشکل اساسی است، به خصوص زمانی که به طور ناگهانی کاهش می یافت و فرد دچار افت فشار می شود. علائم و نشانه هایی که در افت فشار در میان افراد مختلف مشترک هستند شامل این موارد می شود:

• سرگیجه یا احساس سبکی در سر
• غش کردن
• تاری یا محو شدن دید
• حالت تهوع
• خستگی
• عدم تمرکز

همچنین فشارخون پایین می تواند علائمی چون سردی پوست، رنگ پریدگی، تنفس سریع و کم عمق، نبض ضعیف و تند را نیز داشته باشد. این علائم گاه می تواند نشانه های برخی بیماری های دیگر نیز باشد. به طور مثال سرگیجه، نتیجه کم آبی و یا تحمل گرمای طولانی مدت زیر آفتاب هم باشد. بنابراین، نمی توان صرفه به این علائم اکتفا کرده و لازم است تا با استفاده از دستگاه فشارسنج دقیق و پیشرفته وضعیت فشارخون را بررسی کنید.

• 

شرایطی که می تواند باعث کاهش فشارخون شود

عوامل بسیاری در پایین آمدن عدد فشارخون دخیل هستند که اغلب با آنها آشنا هستیم. شرایط پزشکی که می تواند عدد بالا و پایین فشار خون را دچار تغییر کند عبارتنداز:

بارداری: بانوان در دوران بارداری اغلب دچار کاهش فشارخون و ضعف می شوند. سیستم گردش خون در دوران بارداری به سرعت منبسط می شود، بنابراین، احتمال کاهش فشارخون وجود دارد. این مسئله کاملا طبیعی است و معمولا پس از زایمان به سطح قبل از بارداری باز می گردد.

مشکلات قلبی: برخی از بیماری های قلبی که می تواند منجر به فشارخون پاین شود عبارتند از: ضربان قلب پایین، مشکلات دریچه قلب و حمله و نارسایی قلبی

مشکلات غدد درون ریز: بیماری پاراتیروئید، نارسایی غدد فوق کلیوی، قند خون پایین و در برخی موارد دیابت می تواند از عوامل پایین آمدن سطح فشارخون شود.

کم آبی بدن: هنگامی که سطح آب بدن کمتر از مقدار مورد نیاز باشد، می تواند باعث بروز مشکلاتی چون ضعف، سرگیجه و خستگی شود. تب، اسهال شدید، استفاده از دیورتیک ها و ورزش شدید می تواند از عوامل کاهش سطح آب بدن و پایین آمدن عدد فشارخون باشد.

از دست دادن خون: از دست دادن مقدار زیادی خون ناشی از آسیب، جراحت و یا عمل جراحی می تواند میزان خون را در بدن کاهش داده و منجر به افت شدید فشارخون شود.

عفونت شدید: هنگامی که عفونت در بدن وجود داشته و به خون منتقل شود می تواند منجر به کاهش فشار خون شود. این عامل تهدید کننده زندگی به نام شوک سیتیک نیز شناخته می شود.

واکنش های آلرژیک: براثر محرک هایی چون برخی مواد غذایی، دارو و سم حشرات بوجود می آید. آنافیلاکسی یا حساسیت می تواند باعث مشکلات تنفسی، کهیر، خارش، تورم گلو و افت فشارخون شود.

کمبود ویتامین: ویتامین ها و مواد مغذی نظیر ویتامین B12 که اثر مستقیم بر تولید گلبول های قرمز دارند نیز بر وضعیت استاندارد فشارخون اثر می گذارند. کم خونی باعث کاهش فشارخون می شود.

• 

نکات مهم در تعیین عدد بالا و پایین فشار خون

تعیین بالا یا پایین بودن فشارخون بسته به عوامل مختلفی همچون، سن، جنسیت، سبک زندگی، میزان فعالیت روزانه و رژیم غذایی دارد بنابراین، تشخیص اینکه شما درحال حاضر دچار فشارخون بالا و یا پایین هستید برعهده پزشک می باشد.

اطمینان حاصل کنید که اعداد نمایش داده شده برروی دستگاه فشارسنج، کاملا صحیح هستند. راه دستیابی به فشارخون واقعی، گرفتن چندباره فشارخون و مقایسه نتایج بدست آمده است. یکبار خواندن فشارخون بالا، لزوما به معنی فشارخون بالا نخواهد بود. همچنین ممکن است عوامل زیادی در طول روز فشارخون شما را تحت تأثیر قرار دهند، عواملی همچون درجه حرارت محیط، مدت زمانی که از آخرین وعده غذایی می گذرد، احساس ترس و دلهره و…

در اینجا پزشک و یا پرستار فشارخون شما را برای چندبار در طول هفته و زمان های مختلف اندازه می گیرد تا مطمئن شود که این اندازه گیری تنها یک بار نبوده و فشارخون شما در طول زمان همین مقدار خواهد بود.