تست اسپیرومتری (نوار ریه) چیست؟

مقدمه
اسپیرومتری رایج ترین نوع تست عملکرد ریوی یا تنفس است. این آزمایش جریان هوایی ورودی یا خروجی ریه ها را اندازه گیری می کند. اگر خس خس سینه، تنگی نفس یا سرفه دارید، ممکن است پزشک برای شما تست ریه یا اسپیرومتری را تجویز کند

اسپیرومتری یا تست ریه چیست؟

تست اسپیرومتری، تست تنفس یا تست ریه از جمله تست‌های عملکردی ریوی است که میزان جریان هوا در دستگاه تنفسی و مجاری آن مانند ریه، نای و نایژه و حجم‌ و ظرفیت ریه را بررسی می کند. اسپیرومتر نام دستگاهی است که می تواند حجم ریه را اندازه گیری کند. با تفسیر تست اسپیرومتری، سرعت دم اندازه گیری و تحلیل می شود.

چرا اسپیرومتری انجام می شود؟

تست ریه برای بررسی و نظارت بر بیماری های ریوی تجویز می شود. از جمله:

• آسم
• آلرژی
• بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)
• اختلال در سیستم تنفسی
• برونشیت مزمن
• آمفیزم ریه
• فیبروز ریوی

علاوه بر این موارد مشاهده علائم زیر موجب می شود پزشک تست اسپیرومتری را ضروری بداند:

• سفتی قفسه سینه، درد یا فشار
• سرفه، به خصوص سرفه خلط دار
• دشواری در تنفس عمیق
• تنگی نفس

مراحل آمادگی برای اسپیرومتری

قبل از انجام تست اسپیرومتری پزشک یا پرستار نکات مهم را به شما آموزش می دهد که به دقت از آنها پیروی کنید.

در صورت مصرف اسپری های تنفسی یا داروهای دیگر مطابق با توصیه پزشک خود عمل کنید. آمادگی های دیگر عبارتند از:

لباس راحت بپوشید تا مانع تنفس عمیق نشود.

قبل از انجام تست غذاهای سنگین میل نکنید تا راحت تر نفس بکشید.

از یک ساعت قبل از انجام تست ریه سیگار نکشید و در روز انجام تست الکل ننوشید.

معمولا کل فرآیند کمتر از ۱۵ دقیقه طول خواهد کشید

محصول پیشنهادی: برای خرید و اطلاع از قیمت انواع دستگاه تصفیه هوا روی لینک کلیک کنید.

آزمایش اسپیرومتری چگونه انجام می شود؟

برای دم سنجی یا اسپیرومتری از دستگاهی به نام اسپیرومتر استفاده می شود. اسپیرومتر از یک قطعه دهانی تشکیل شده است که به یک دستگاه کامپیوتری متصل شده که جریان هوای شما را اندازه گیری می کند.

برای انجام تست ریه در کنار موارد مهمی که پزشک توصیه می کند، یک دم عمیق، سپس یک بازدم و مجدد یک دم انجام می گیرد.

جهت به دست آمدن نتایج دقیق و تفسیر درست تست اسپیرومتری، انتظار می رود حداقل 6 ثانیه عمل بازدم انجام شده باشد.

خطرات بعد از آزمایش اسپیرومتری

اسپیرومتری به طور معمول تست بی خطری است و عوارضی به همراه ندارد. لحظاتی بعد از انجام آزمایش ممکن است فرد احساس تنگی نفس یا گیجی داشته باشد که طبیعی است و جای نگرانی ندارد. به ندرت ممکن است تست اسپیرومتری مشکلات تنفسی جدی ایجاد کند. افرادی که مشکلات قلبی یا اخیراً سابقه حمله قلبی داشته باشند، برایشان تست اسپیرومتری انجام نمی شود.

محصول پیشنهادی: برای خرید و اطلاع از قیمت انواع دستگاه بخور هوا روی لینک کلیک کنید.

نحوه تفسیر تست اسپیرومتری (خواندن جواب تست ریه

تفسیر تست اسپیرومتری و نتایج به دست آمده از آن، اطلاعات مختلفی را در اختیار متخصص قرار می دهد که پزشک با تحلیل آنها راهکار مناسب را ارائه می کند. در تفسیر تست ریه سه حالت کلی وجود دارد:

• طبیعی
• انسدادی
• تهدیدی

برای بهتر خواندن جواب تست ریه پارامترهای زیر مهم است:

FVC	حداکثر هواى بازدمى است که در طى انجام بازدم قوى به دنبال عمیق‌ترین دم ممکن از ریه خارج شود
FEV1	حجمى از هواست که در طى ثانیه اول مانور بازدمى قوى از ریه خارج می‌شود
SVC	ظرفیت حیاتی بازدم آرام
FEV1/FVC	نسبت عددى FEV1 به FVC است که بر حسب درصد بیان می‌شود.

تفسیر تست اسپیرومتری با پارامترهای ریوی

اولین و مهم ترین پارامتر ریوی که در تست اسپیرومتری بررسی می شود، نسبت  FEV1/FVC است. این مقدار در برگه تست به صورت درصدی بیان شده و باید دید بیشتر و برابر 70 درصد است یا خیر.

اگر نسبت  FEV1 به FVC، بیشتر و برابر 70 درصد بود به سراغ پارامتر FVC می رویم. بررسی می کنیم FVC بیشتر و برابر 80 درصد است یا خیر. در صورتیکه بیشتر یا برابر 80 درصد بود در محدوده نرمال قرار دارد و تست پایان می یابد. اما اگر FVC بیشتر و برابر 80 درصد نبود احتمالاً نتیجه تست تهدیدی است و باید سایر تست ها و شرح حال بیمار بررسی شود تا علت اصلی الگوی تهدیدی مشخص شود.

اگر نسبت  FEV1 به FVC، بیشتر و برابر 70 درصد نبود، نتیجه تست، الگوی انسدادی ریه است و میبایست شدت آن اندازه گیری شود. برای این منظور پارامتر FEV1 را در اولویت بررسی قرار دارد.

جواب تست اسپیرومتری نرمال

جواب نرمال در تفسیر تست ریه به عوامل و پارامترهای متعددی بستگی دارد. به عبارتی نرمال بودن تست اسپیرومتری در هر فرد بسته به شرایط او متفاوت است. اگر نتیجه آزمایش 80 درصد یا بالاتر با نتیجه آزمایش مطابقت داشته باشد، به معنی نرمال بودن جواب تست است.

عدد نرمال اسپیرومتری به صورت زیر است:

• مردان سالم بین 20 تا 60 سال:  بین ۴.۵ تا ۳.۵ لیتر 
• زنان سالم بین 20 تا 60 سال: بین ۳.۲۵ تا ۲.۵ لیتر

تفسیر اسپیرومتری به زبان ساده

تفسیر درست نتایج اسپیرومتری نیاز به متخصص دارد. پارامترهای ریوی موجود در تست اسپیرومتری به پزشک کمک می کند، اختلالات مربوط به دستگاه تنفسی و ریه را به دقت تشخیص دهد. با این حال در جدول زیر تفسیر تست اسپیرومتری به زبان ساده و برحسب دو پارامتر  SVC% و  FEV1/FV توصیف شده است:

SVC%	FEV1/FVC	Result
بیشتر از 70%	بیشتر از 80 %	نرمال
بیشتر از 70 %	کمتر از 70 %	الگوی انسدادی
کمتر از 70 %	بیشتر از 80 %	الگوی تحدیدی
کمتر از 70 %	کمتر از 70%	الگوی مختلط

اسپیروگرام چیست؟

اسپیرومتر نوعی دستگاه پزشکی است که جریان هوای دستگاه تنفسی را اندازه گیری می کند. به عملیات انجام شده اسپرومتری گفته می شود. به برگه ای که شاخص های به دست آمده به صورت یک نمودار روی آن ثبت می شود، اسپیروگرام می گویند.

pef در اسپیرومتری چیست؟

پیک جریان بازدمی (Peak Expiratory Flow) یا به اختصار PEF پارامتری است که سرعت جریان هوایی که فرد می تواند هنگام بازدم سریع از ریه‌ها خارج کند را نشان می دهد.